Olympe de Gouges. Deklaracja Praw Kobiety i Obywatelki.
Kuratorki: Dorota Chilińska/Katarzyna Lewandowska
Duża Zbrojownia
ASP w Gdańsku

Kobieta/Barykada/Szafot/Deklaracja praw kobiety i obywatelki/Walka/Więzienie/Winna/Opór/ Sztuka/Życie/Śmierć/

Na barykadzie My i Wy
Studentki i Studenci
FAK

W 100 lecie wywalczenia przez polskie kobiety praw wyborczych, czyli społeczno-prawnego upodmiotowienia siebie, postanowiłyśmy powołać do zaistnienia siostrzane grono, które do odtańczenia wojennego tańca użyje ostrego narzędzia – sztuki. Nasze działania otwiera Olympe de Gouges z Deklaracją Praw kobiety i obywatelki (1791) – tekst po raz pierwszy przetłumaczony w całości na język polski. W swojej Deklaracji ukazała sprzeczności francuskiej konstytucji oraz nieadekwatność ówczesnych prób sformułowania uniwersalnych praw. Bezkompromisowo wykazała, że podmiotem deklarowanej równości praw są w istocie biali, dorośli mężczyźni, a pozorny uniwersalizm rewolucyjnych idei opiera się na wykluczeniu dużych części społeczeństwa. Najważniejszym wyrazem wolności była dla niej wolność słowa i przez dekadę swojego życia próbowała niezłomnie egzekwować to prawo. Istotą politycznego wyzysku była dla niej instytucja małżeństwa inkryminowana przez nią jako „miejsce wiecznej tyranii”. Podobnie jak Mary Wollstonecraft w A Vindication of the Rights of Woman (1792) de Gouges dowodziła, że przebiegłość i słabość kobiet stanowi konsekwencję ich upośledzonej pozycji w strukturach zalegalizowanej „seksualnej unii” z mężczyzną. Podobnie jak Wollstonecraft, zwalczała wywołane przez tę instytucję społeczne deficyty kobiet, które zaniedbywały edukację i ograniczały się do wąskiego kręgu domowych interesów, odrzucając obowiązki obywatelskie. Nawiązując do idei Rousseau, de Gouges zaproponowała „społeczny kontrakt” oparty na równości praw i obowiązków w zastępstwie tradycyjnego małżeństwa. Jej pisma, zarówno literackie, jak i polityczne, zmierzały wyraźnie w kierunku współczesnej filozofii feministycznej. Jako jedyna kobieta została skazana na śmierć podczas „wielkiego terroru”.