Kartka z kalendarza

Kartka z kalendarza

Projekt graficzny Mikołaj Sałek / Realizacja Marzena Świniarska

Kartka z kalendarza

Aleksander Kobzdej (ur. 12 września 1920 w Olesku na Ukrainie, zm. 25 września 1972 w Warszawie)

Artysta malarz, architekt, pedagog. W l. 1939 – 1941 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej oraz kształcił się w zakresie malarstwa pod kierunkiem prof. Władysława Lama. Pod koniec 1945 r. objął stanowisko asystenta u swojego nauczyciela z czasów okupacji – Władysława Lama – na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. W 1946 r. uzyskał dyplom architekta. W roku następnym został mianowany adiunktem pracowni kompozycji brył i płaszczyzn Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku z siedzibą w Sopocie (obecnie ASP w Gdańsku). W 1951 r. przeniósł się do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, obejmując pracownię na Wydziale Architektury Wnętrz. W 1954 r. został mianowany profesorem Katedry Malarstwa warszawskiej ASP.

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych dzieł Aleksandra Kobzdeja jest socrealistyczny manifest odnoszący się do kultu pracy – Podaj cegłę z 1950 r.

[Żródło: źródło: https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,obrazy,398,obraz_podaj_cegle.html]

W 1953 r. artysta stworzył cykl rysunków i szkiców w Chinach oraz w ogarniętym wojną Wietnamie. W 1954 r. wziął udział w XXVII Biennale w Wenecji pokazując tzw. cykl wietnamski. W 1959 r. uczestniczył w V Biennale w Sao Paulo, gdzie otrzymał II nagrodę za cykl Idole (1958-1959), który zapewnił mu zainteresowanie w światowych kręgach artystycznych.

Był cenionym twórcą poza granicami Polski, m.in. Museum of Modern Art w Nowym Yorku zakupiło jego obraz Zgnieciony (1959).

Podróżnicze inspiracje i wpływy sztuki obcej skierowały twórczość Aleksandra Kobzdeja na informel (sztuka bezkształtna). Stopniowo z coraz większym zaangażowaniem poświęcał się badaniu struktury obrazu, przykładem mogą tu być cykl Szczeliny czy Hors cadre.

[Źródło: Aleksander Kobzdej 1920-1972 (wystawa w 20-lecie śmierci), [Warszawa, listopad 1992], red. J. Gola, Warszawa 1992, s. 69, Biblioteka ASP w Gdańsku]

Podsumowując, oddajmy głos artyście, który tak definiował swoje malarstwo:

W mojej pracy jestem nowym człowiekiem stojącym w obliczu nowego świata. Odczuwam potrzebę postrzegania i pogłębiania mojej domeny. Nie jestem abstrakcjonistą. Nie montuje form. Dla mnie malarstwo nie polega ani na jakimś wzorze chemicznym ani na określonych regułach gry. Nie kalkuluję. Tworzę swój świat, konkretny świat, który odczuwam bardzo głęboko. Stąd moje pejzaże, moi ludzie, moje problemy, moje trudności.

         [Źródło: https://issuu.com/desa_unicum/docs/15_polish_painters ]

 

Tekst powstał na podstawie wybranych publikacji dotyczących Aleksandra Kobzdeja dostępnych w zbiorach Biblioteki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku: Aleksander Kobzdej, red. K. Czartoryska, P. Rogacz, Warszawa 2008 (sygnatura 18974 I); Aleksander Kobzdej 1920-1972 (wystawa w 20-lecie śmierci), [Warszawa, listopad 1992], red. J. Gola, Warszawa 1992 (sygnatura 11594 I); A. Kobzdej, Rysunki z Wietnamu Aleksandra Kobzdeja, Warszawa 1955 (sygnatura 2345 I).

 


Oprac. merytoryczne Paulina Szymańska

Koordynacja projektu Anna Polańska