Artysta malarz, pedagog. W latach 1933-1939 mieszkał w Gdyni. W czasie II wojny światowej był więźniem obozu Gross-Rosen, Sachsenhausen. Studia malarskie w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie rozpoczął w 1945 roku. Był uczniem prof. Artura Nachta-Samborskiego i prof. Piotra Potworowskiego. Będąc studentem należał do: BP (Bratnia Pomoc), ZAKA (Związek Akademickich Kół Artystycznych), ZMP (Związek Młodzieży Polskiej). W 1948 roku został członkiem PZPR. Od 1949 roku był członkiem ZPAP, pełnił tam m. in. funkcję przewodniczącego Rady Artystycznej ZPAP Okręgu Gdańskiego. W późniejszych latach należał również do NSZZ Solidarność. W 1949 roku był współorganizatorem i uczestnikiem Międzyuczelnianej Wystawy Prac Studenckich w Warszawie. Dyplom uzyskał w pracowni prof. Juliusza Studnickiego (1952 rok). W 1951 roku rozpoczął pracę w macierzystej uczelni. Początkowo, jako młodszy asystent, w pracowni malarstwa i rysunku, m. in. u prof. Jana Cybisa. Od 1955 roku był adiunktem, a od 1971 roku docentem. W 1953 roku zawarł związek małżeński z Marią Magdaleną Heydą, również artystką malarką, absolwentką PWSSP w Gdańsku. W latach 1953–1954 należał do zespołu kierowanego przez prof. Stanisława Teisseyre'a, zajmującego się renowacją i dekorowaniem kamienic przy Długim Targu, podczas odbudowy Gdańska. W 1959 roku był komisarzem III Ogólnopolskiej Wystawy Młodego Malarstwa, Rzeźby i Grafiki w ramach XII Festiwalu Sztuk Plastycznych w Sopocie. Od 1965 roku prowadził warsztat technologii malarskiej w Katedrze Malarstwa Architektonicznego na Wydziale Malarstwa. W latach 1971–1973 kierował Katedrą Projektowania Malarstwa i Rzeźby na Wydziale Malarstwa i Rzeźby, a w latach 1974–1981 prowadził pracownię malarstwa (od 1977 roku dla studentów architektury, a od 1980 dla studentów malarstwa) w Katedrze Malarstwa i Rysunku na Wydziale Malarstwa i Rzeźby. Na początku lat osiemdziesiątych zainicjował w gdańskiej PWSSP działalność katedry innych mediów. W latach 1981–1983 kierował Katedrą Projektowania Plastycznego i prowadził pracownię tej specjalności. W ramach pracy naukowej opracował metodę użycia płyt melaninowych do polichromii, odbitek graficznych, rysunków. Był na stypendium we Włoszech. Wraz z żoną miał pracownię malarską przy ul. Mariackiej 36 w Gdańsku.

Uprawiał m. in. malarstwo sztalugowe, monumentalne, rysunek, grafikę. Na jego twórczość miała wpływ sztuka Piotra Potworowskiego. Początkowo artysta był kojarzony z młodszą generacją szkoły sopockiej. Z czasem, stopniowo i konsekwentnie przesuwał swoją twórczość w stronę abstrakcji. Na początku lat 70. XX wieku zaczął tworzyć obrazy świecące, z wmontowanym źródłem światła, będące jednocześnie projektami monumentalnych ścian, mających wpływać na odbiór współczesnej architektury. Był nowatorem, poszukiwaczem, odkrywcą i eksperymentatorem w sztuce.

Wystawy

Wystawy indywidualne:

• 1956 – CBWA, Sopot
• 1960 – BWA, Sopot
• 1963 – Klub ZPAP, Sopot
• 1965 – Galeria Sztuki Współczesnej, Gdańsk; Salon GTPS, Gdańsk
• 1967 – Galeria Sztuki Współczesnej, Warszawa
• 1968 – Galeria Współczesna MDM, Warszawa
• 1970 – Galeria ZPAP, Gdańsk
• 1971 – Klub MPiK, Toruń
• 1978 – Galeria Art, Gdańsk
• 1982 – BWA, Sopot
• 1987 – Galeria Baszta PWSSP, Gdańsk
• 1989 – MN, Gdańsk; Muzeum w Lęborku
• 1995 – BWA, Słupsk
• 2003 – Roman Usarewicz. Malarstwo Muzeum Archeologiczne, Pałac Górków, Poznań
• 2004 – Romana Usarewicz z cyklu "Ocalić od zapomnienia", Muzeum Narodowe, Zielona Brama, Gdańsk

Wystawy zbiorowe:

• 1949 – Międzyuczelniana Wystawa Prac Studenckich, Warszawa (współorganizator)
• 1951/1952 – II Ogólnopolska Wystawa Plastyki „Zachęta”, Warszawa (wyróżnienie)
• 1953 – III Ogólnopolska Wystawa Plastyki „Zachęta”, Warszawa
• 1954 – IV Ogólnopolska Wystawa Plastyki malarstwo, rzeźba, grafika, satyra, "Zachęta", Warszawa
• 1955 – „Przeciw wojnie przecie faszyzmowi” Ogólnopolska wystawa młodej plastyki, „Arsenał”, Warszawa (II nagroda za obraz „Partyzanci”)
• 1956 – Malarstwo polskie, Berlin i Lipsk (NRD)
• 1957 – Wystawa Ogólnopolska, Radom
• 1957 – I Ogólnopolska Wystawa Młodego Malarstwa, Rysunku i Grafiki X Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot
• 1958 – II Ogólnopolska Wystawa Młodego Malarstwa, Rysunku i Grafiki XI Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot; Wystawa 5 malarzy, Strzelnica Bractwa św. Jerzego, Gdańsk
• 1959 – III Ogólnopolska Wystawa Młodego Malarstwa, Rysunku i Grafiki XII Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot; Wystawa 28 malarzy i rzeźbiarzy z Wybrzeża XII Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot
• 1961 – Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL, MN, Warszawa; Jubileuszowy Salon Okręgu Gdańskiego ZPAP XXIV Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot; Wystawa 5 malarzy XV Festiwal Sztuk Plastycznych, Gdynia
• 1962 – I Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin; Salon Okręgu Gdańskiego ZPAP; XV Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot; Plastycy Trójmiasta, Dwór Artusa, Gdańsk
• 1963 – Wystawa malarstwa, rzeźby, ceramiki i grafiki, galeria „Litery”, Gdańsk
• 1965 – Ogólnopolska Wystawa Malarstwa, Rysunku i Grafiki „Porównania I” XVIII Festiwal Sztuk Plastycznych Sopot, Łódź, Opole, Poznań, Katowice; XX lat PRL w twórczości plastycznej, „Zachęta”, Warszawa; Konfrontacje'65, Elbląg; Wystawa Plastyki Sopockiej (ZPAP Okręgu Sopockiego), BWA, Łódź, Katowice, Opole, Lublin; Czterech malarzy polskich, Faenza, Forli, Spezia, Florencja (Włochy)
• 1966 – Festiwal Sztuk plastycznych, Galeria ZPAP, Warszawa ; III Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin; Wystawa Okręgu Gdańskiego ZPAP, Praga, Brno (Czechosłowacja); 26 malarzy polskich, Sztokholm (Szwecja)
• 1967 – Ogólnopolska Wystawa Malarstwa, Rysunku i Grafiki „Porównania II” XX Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot; Salon XX – lecia Okręgu Gdańskiego ZPAP; Festiwal Malarstwa, Warszawa; malarstwo polskie, Oslo (Norwegia), Helsinki (Finlandia), Kopenhaga (Dania)
• 1968 – 21 gdańskich malarzy (Spotkania Krakowskie), BWA, Kraków
• 1969 – Ogólnopolska Wystawa Malarstwa, Rysunku i Grafiki „Porównania III” XXII Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot; Malarze gdańscy, Ystad (Szwecja)
• 1971 – Ogólnopolska Wystawa Malarstwa, Rysunku i Grafiki „Porównania IV” XXIV Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot; Czterech malarzy z Gdańska: Władysław Jackiewicz, Włodzimierz Łajming, Roman Usarewicz, Jerzy Zabłocki, Kunstenaarscentrum, Bergen (Holandia); Trzy pokolenia. ABC malarstwa Wybrzeża, Sztum, Elbląg, Wejherowo; Międzynarodowe Biennale Sztuki, Merignac (Francja)
• 1972 – Salon XXV – lecia Okręgu Gdańskiego ZPAP XXV Festiwal Sztuk Plastycznych, Sopot; Zbiory Sztuki Współczesnej z fundacji GTPS, MN „Pałac Opatów”, Gdańsk; Współczesne malarstwo polskie, Montreal (Kanada)
• 1973 – Ogólnopolska Wystawa Malarstwa, Rysunku i Grafiki „Porównania V”, Sopot
• 1974 – Postawy twórcze, Dwór Artusa i Sień Gdańska, Gdańsk, warszawa, Wrocław
• 1975 – Ogólnopolska Wystawa Malarstwa, Rysunku i Grafiki „Porównania VI ; Biennale Sztuki Gdańskiej, BWA, Sopot
• 1976 – Jedenastu malarzy z Gdańska, Sztokholm (Szwecja)
• 1977 – Biennale Sztuki Gdańskiej, BWA, Sopot; Wystawa sześciu malarzy z Gdańska, Montreal (Kanada); Wystawa malarstwa gdańskiego, Kilonia (RFN)
• 1979 – Malarstwo gdańskie, Kwidzyn; Zaranie Polski Ludowej, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno
• 1983 – Malarstwo i grafika środowiska gdańskiego, Londyn (Wielka Brytania)
• 1984 – Polskie krajobrazy, Muzeum Pomorza Środkowego, Słupsk
• 1985 – Plastyka Ziem Zachodnich i Północnych w 40-lecie powrotu do Macierzy, BWA, Olsztyn
• 1995 – Ślady czasu (1959-1980) Bohdan Borowski, Władysław Jackiewicz, Roman Usarewicz, Galeria Arche, Gdańsk, Bałtycka Galeria Sztuki, Ustka
• 2006 – Między słowem a światłem – Poezja i malarstwo twórców z Wybrzeża, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Gdańsk
• 2010 – Abstrakcja. Co to znaczy?, Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Olsztyn
• 2011 – 100-lecia Związku Polskich Artystów Plastyków, PGS, Sopot
• 2010 – Tajemnice ulicy Mariackiej artystyczne i bursztynowe oblicza Mariackiej. Wystawa prac artystów malarzy tworzących przy ulicy Mariackiej: Magdalena Heyda – Usarewicz, Roman Usarewicz, Tadeusz Filipajtis, Galeria Jackiewicz, Gdańsk

Projekty, realizacje, konkursy

• 1953-1954 – dekoracja fasad kamienic przy ulicach Długiej i Długim Targu w Gdańsku (praca zespołowa pod kierownictwem prof. Stanisława Teisseyre'a)
• 1958 – I nagroda w konkursie na projekt malarstwa dekoracyjnego w Pawilonach wystawowych CBWA w Sopocie oraz jego realizacja
• 1961-1962 – koloryzacja Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni (praca zespołowa: Stanisław Teisseyre, Stefan Listowski, Teresa Pągowska Władysław Jackiewicz)
• 1971 – wystrój plastyczny statku pasażerskiego m. s. Stefan Batory (m. in. płaskorzeźby wykonane w szkle organicznym)
• 1972 – realizacja obrazów stropowych i portalowych na zamku w Książu
• 1975 – polichromia w domu wczasowym „Kłos” w Sopocie
• projekt architektoniczny wnętrza oraz projekt i realizacja malarstwa na płycie melaninowej w jadalni Stoczni Gdańskiej
• projekt architektoniczny i kolorystyczny wnętrza oraz elewacji zewnętrznej sklepu Przemysłu Terenowego Tworzyw Sztucznych w Sopocie
• kolorystyka wnętrza fabryki urządzeń elektrycznych T-10
• projekt polichromii sali bankietowej Hotelu Hevelius w Gdańsku
• kolorystyka osiedla Suchanino
• projekty kolorystyki wnętrz sklepów, kawiarni, urzędów Trójmiasta

Nagrody i odznaczenia

• 1961 – nagroda rektorska za opracowanie metody wykorzystywania w płycie melaninowej polichromii, odbitek graficznych, rysunków
• 1964 – nagroda PWRN
• 1965 – Złoty Krzyż Zasługi
• 1965 – Złota Odznaka ZPAP, nagroda Gdańskiego TPS
• 1968 – nagroda rektorska
• 1971 – nagroda rektorska
• 1973 – Złoty Krzyż Zasługi
• 1973 – nagroda rektorska za nowatorskie rozwiązania malarskie przedstawione na wystawie „Forma, światło, kolor”
• 1981 – nagroda rektorska
• 1982 – II nagroda MKiS

Obraz „Stypa arabska” Romana Usarewicza na XII Festiwalu Sztuk Plastycznych w Sopocie (10.07.1959)

http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=en/node/6043

Źródła

Archiwum ASP w Gdańsku.
Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Gdańsku, 1945-1965 (red. J. Wnuk), Warszawa, 1966.
Roman Usarewicz: Ocalić od zapomnienia (wstęp Zofia Tomczyk-Watrak), Gdańsk, 2004.
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 1945-2005: tradycja i współczesność (układ merytoryczny katalogu W. Zmorzyński; Muzeum Narodowe w Gdańsku), Gdańsk, 2005.
Wydział Malarstwa i Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku (red. prof. Teresa Miszkin, prof. Jerzy Ostrogórski, prof. Mieczysław Olszewski), Gdańsk, 2007.

https://www.gedanopedia.pl/index.php?title=USAREWICZ_ROMAN

Oprac. Anna Polańska