Artysta rzeźbiarz, pedagog, przez jego pracownię przewinęli się artyści rzeźbiarze, którzy swoim nieprzeciętnym stosunkiem do twórczości wpisali się do historii rzeźby i sztuki polskiej . W latach 1942-1944 studiował w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych we Lwowie, w pracowni prof. Mariana Wnuka. Należał do Armii Krajowej we Lwowie, od lipca 1943 r do czerwca 1944 r. -pseudonim „Gustaw”. Od 3 lipca 1944 do 8 maja 1945 r. więzień obozów koncentracyjnych: Gross Rosen, Oranienburg, Sachsenhausen, nr obozowy 86262. Po wyzwoleniu przebywał w Warszawie, Zakopanem i Łodzi, próbował odnaleźć swojego lwowskiego profesora Mariana Wnuka. Po wojnie, najpierw do 1947 roku kontynuował naukę w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego w Łodzi, a następnie studia w pracowni prof. Mariana Wnuka w PWWSP (obecnie ASP) w Gdańsku. Uzyskał dyplom w 1952 roku. W roku 1950 rozpoczął pracę pedagogiczną w PWSSP w Gdańsku w charakterze asystenta, którą zakończył w 2001 roku w stopniu profesora. W 1956 r. uzyskał stopień docenta, w tym samym roku był kierownikiem i prowadzącym Pracownię Rzeźby I roku. W latach 1960-1964 pełnił funkcję dziekana. W 1964 był Kierownikiem Katedry i Kierownikiem Pracowni Dyplomującej Rzeźby. W 1973 stopień naukowy profesora nadzwyczajnego, a w 1990 tyt. Profesora zwyczajnego – nominacja Rady Państwa. W 1981 roku wygrał pierwsze demokratyczne wybory na stanowisko rektora macierzystej uczelni i pełnił tą funkcję przez dwie kadencje w latach: 1981-1987. Od 1987 do 1996 kierował Katedrą Rzeźby i Rysunku. Do 2001 sprawował opiekę pedagogiczna nad dyplomantami. Od roku 1970, kiedy to dyplomanci byli przypisywani do profesora, do 2001 roku, z jego pracowni wyszło ok. 83 dyplomantów. Autor licznych recenzji na stopnie docenta i profesora. Członek ZPAP.
Franciszek Duszeńko był rzeźbiarzem, który poświecił swoją twórczość głównie pracy nad nowoczesną formą pomnika. Była ona dla niego wyzwaniem, które próbował realizować łącząc rzeźbę z przestrzenią, dla której projektował pomnik. Realizacje poprzedzał licznymi szkicami. Założenie pomnikowe miało współgrać z przestrzenią poprzez formę i ideę. Do realizacji pomników zapraszał architektów, min. Adama Haupta. Oprócz prac pomnikowych Franciszek Duszeńko stworzył szereg nadzwyczaj udanych podobizn rzeźbiarskich o pogłębionym psychologicznym wyrazie oraz aktów, czy torsów, w których reminiscencje antyku przenikają się ze świeżością i nowoczesnością spojrzenia.
W pracowni, do której nie zapraszał „gości”, – „intruz”, który mógł wejść dopiero po śmierci profesora zobaczył liczne projekty rzeźbiarskie w postaci małych form rzeźbiarskich, projekty zrealizowanych pomników, często w swojej wersji projektowej w dużej mierze abstrakcyjne w formie, w porównaniu ze zrealizowanymi pomnikami.
Autor licznych recenzji na stopnie docenta i profesora.
Do grona jego studentów należał nieżyjący prof. Zdzisław Pidek, a także obecni profesorowie ASP i pedagodzy:
Prof. Ludmiła Ostrogórska, prof. Janina Rudnicka (Janina Kowalska), prof. Grzegorz Klaman, dr hab. Robert Kaja, dr hab. Magdalena Góra ( Magdalena Schmidt), dr. hab. Marek Targoński a także rzeźbiarze nie związani z praca pedagogiczną w ASP: Bogdan Markowski, Henryk Lademann, Jerzy Kędziora, Tomasz Misztal, Janusz Tkaczuk, Eugeniusz Szczudło, Waldemar Cichoń, Anna Baumgart, Julita Wójcik, Małgorzata Brygida Dunaj.
Prace w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, w Gdańsku; w Muzeum Medalierstwa we Wrocławiu i w New Delhi.
Profesor Franciszek Duszeńko odbył liczne zawodowe podróże zagraniczne min. do Związku Radzieckiego, Włoch, Indii, NRD, na Kubę i prywatnie do Grecji i Egiptu.
Syn artysta, Marcin Duszeńko (ur. 1958 r., zm. 2000 r.) – malarz, grafik, rysownik. Studiował w gdańskiej PWSSP w latach 1977-1983. Dyplom uzyskał w pracowni prof. J. Zabłockiego w 1983 r.. Był adiunktem w pracowni prof. Włodzimierza Łajminga.
Żona, Urszula Ruhnke-Duszeńko (ur. 1922 r., zm. 2014 r.) – malarka, dyplom uzyskała w 1954 r. w pracowni prof. Juliusza Studnickiego. Pracowała w latach 1952–1971 w PWSSP, początkowo w Pracowni Malarstwa prof. Juliusza Studnickiego, a następnie prowadziła Pracownię Malarstwa na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Gdańsku.

Wystawy

• 1950 – „Młodzież w walce o pokój” – III nagroda
• 1951 – II i III OWP – Warszawa
• 1952 – II Ogólnopolska Wystawa Plastyki – II nagroda
• 1953 – III Ogólnopolska Wystawa Plastyki – wyróżnienie
• 1956 – Wystawa zbiorowa "Junge Generation” – Berlin, Lipsk
• 1966 – Wystawa Laureatów Nagród Państwowych i Nagród Ministra Kultury i Sztuki – Warszawa
• 1971 – Wystawa Rzeźby Pomnikowej i Monumentalnej – Wrocław
  Wystawa Rzeźby Polskiej – Berlin
• 1972 – Wystawa Sztuki Polskiej „Modern Lengyel Muveszel Budapeszt, Mucsarnok VIII – Budapeszt, Bukareszt
• 1975 – Biennale Internazionale Dantesca di Ravenna
• 1976 – VI Festiwal Sztuk Pięknych – Warszawa
• 1978 – Wystawa „Wnuk i uczniowie” – Warszawa
• 1979 – Wystawa Laureatów Nagrody Państwowej – Warszawa
• 1984 – Wystawa Plastyki 40lecia – Warszawa
• 1985 – Wystawa Rzeźby 40lecia – Poznań
• 1988 – 40-lecie Rzeźby Polskiej – Poznań
• 1994-1995 – Wystawa ”Holocaust Memorials” – The Jewish Museum, New York – Berlin – Monachium
• 2013 – Gdańska Galeria Güntera Grassa – wystawa poświęcona postaci Profesora

Konkursy

• 1948 – Pomnik Wyzwolenia – Gdańsk ( zespół: L. Werocsy, L .Kiernicki) – I nagroda
• 1949 – Konkurs Olimpijski – medal – II nagroda
• Pomnik Chopina – Kraków (zespół: arch. A. Haupt, rzeźb. L. Werocsy) – II nagroda
• Portret lekarki – (gips) III Ogólnopolski Przegląd Artystyczny (w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie) – II nagroda
• 1952 – Pomnik Partyzanta – Lublin (współpr: arch. A. Haupt) – I nagroda
• 1953 – Pomnik Wyzwolenia – Sosnowiec (współpr.: arch. A. Haupt) – III nagroda
• 1954 – Pomnik Pamięci Ofiar i Zagłady w Treblince i opracowanie terenu Obozu (współpraca: arch. A. Haupt, F. Strynkiewicz ) – I nagroda
• 1963 – Pomnik Bohaterów Westerplatte (współpraca: arch. A. Haupt, H. Kitowski) – I nagroda
• 1969 – Pomnik Żołnierza Polskiego i Antyfaszysty Niemieckiego – (współpr.: arch. A. Haupt) – zaproszenie i udział
• 1981 – Pomnik Ofiar Grudnia – zaproszenie i udział – Gdynia
• 1984 – Pomnik „Trudu górniczego” – Katowice – zaproszenie i udział
• Pomnik Zamenhofa – zaproszenie i udział – Białystok
• Pomnik Szymańskiego i Poezji Rewolucyjnej – zaproszenie i udział – Warszawa
• Pomnik M. Skłodowskiej-Curie – zaproszenie i udział – Uniwersytet Lublin
• Pomnik Bohaterów Ziemi Kieleckiej – zaproszenie i udział – Kielce

Projekty i realizacje

• 1952–1962 – brał czynny udział w odtwarzaniu zniszczonych w czasie wojny obiektów rzeźbiarskich Starego Miasta Gdańska wraz z prof. Stanisławem Horno-Popławskim, prof. Alfredem Wiśniewskim i prof. Adamem Smolaną. Autor rzeźb, portali, płaskorzeźb, m.in. kobiecych sfinksów na słupkach przed schodami kamienicy przy Długim Targu 8, rycerzy na kamienicy przy Długim Targu 40, portal kamienicy przy ul. Ogarnej 99. Wykonał 14 rzeźb dla obiektów Starego Miasta w Gdańsku
• 1961-1964 – Pomnik Pamięci Ofiar i Zagłady w Treblince i opracowanie terenu Obozu (współpraca: arch. A. Haupt)
• 1964-1966 – Pomnik Bohaterów i opracowanie terenu Westerplatte (współpraca: arch. A. Haupt)
• 1974-1975 – Medale – otwarcie Portu Północnego (Węglowego i Naftowego)
• 1975-1976 – Rzeźba i płaskorzeźba (metal, granit) – hall WSMW Oksywie
• 1977 – Pomnik Marii Konopnickiej – Gdańsk
  
  • Figura Pomnika Rozstrzelanych Patriotów – Tczew
  • Płaskorzeźba Kopernik – Zamek w Malborku
  • Rzeźba dla Miasta Pelplina
• 1978-1980 – Pomnik Polskich Artylerzystów w Toruniu
• 1980 – Medal – „Odsłonięcie Pomnika Polskich Artylerzystów” – Toruń
  
  • Medal – „Wystawa exlibrisu” – Malbork
  • Medal – „Wodowanie Sołdka” – Stocznia im. Lenina, Gdańsk
• 1982-1984 – Rzeźba „Redemptor” – zabytkowy Kościół Redemptorystów – Zamość
• 1984-1986 – Rzeźba „Ukrzyżowany” – Kościół św. Józefa – Gdynia
• 1986-1987 – projekt rewitalizacji miejsca pamięci narodowej Westerplatte, przebudowa cmentarza poległych obrońców.
• 1987 – przebudowa cmentarza poległych obrońców
  
  • Rzeźba „Westerplatte” – akcent wprowadzający
  • Rzeźba dla Filharmonii Bałtyckiej – Gdańsk Wrzeszcz
  • Rzeźba „Romantyczność” dla Zespołu Pałacowo-Parkowego – Bydgoszcz Ostromecko

Projekty niezrealizowane

• 1970 – Akcent rzeźbiarski dla Stoczni Gdańskiej
• 1972 – Rzeźba dla lotniska Rębiechowo
• 1974 – Pomnik „Ludziom Morza”
• 1978 – Alternatywa Pomnika Artylerzystów – Toruń
• 1982 – „Chopinowi w hołdzie” – opracowanie architektoniczno-rzeźbiarskie

Nagrody i wyróżnienia

• 1960 – Odznaka za Zasługi dla Miasta Gdańska
• 1964 – Nagroda Państwowa I stopnia (zespołowa) za Pomnik Pamięci Ofiar w Treblince
• 1964 – Medal za Zasługi dla Województwa Warszawskiego
• 1966 – Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia (zespołowa) za Pomnik Bohaterów Westerplatte
• 1966 – Medal za Zasługi dla Obronności Kraju (brązowy)
• 1966 – Medal Tysiąclecia
• 1966 – Dyplom „Gdańszczanin Roku”
• 1967 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1969 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za działalność artystyczno-wychowawczą
• 1977 – Złota Odznaka ZPAP
• 1978 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1979 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za działalność dydaktyczno- wychowawczą
• 1980 – Medal za Zasługi dla Obronności Kraju (srebrny)
• 1980 – Medal Pamiątkowy za Zasługi dla Pomorskiego Okręgu Wojskowego
• 1982 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za działalność dydaktyczno-wychowawczą i kierowanie PWSSP
• 1984 – Medal za zasługi dla obronności kraju (złoty)
• 1984 – Medal 40-lecia PRL
• 1986 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za działalność artystyczną i dydaktyczną
• 1986 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za działalność dydaktyczno-wychowawczą i kierowanie PWSSP
• 1986 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska
• 1987 Krzyż Oświęcimski
• 1989 Nagroda im. Brata Alberta za wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki sakralnej
• 1996 Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• 2008 roku pośmiertnie przyznano mu Medal Księcia Mściwoja II.

Udział w pracach komisji, rad naukowych i stowarzyszeniach twórczych:

• 1980-1984 – członek Komisji Stypendiów Twórczych Ministra Kultury i Sztuki
• 1981-1982 – członek Rady Wyższej Szkolnictwa Artystycznego
• 1983-1985 – członek Rady Plastyki
• 1983-1988 – członek Komisji Stypendialnej dla Młodych Twórców
• 1987 – członek Komisji Ministra Kultury i Sztuki ds. Rozwoju Szkolnictwa Artystycznego na lata 2000
  
  • członek Rady Wyższej Szkolnictwa Artystycznego
  • wieloletni rzeczoznawca Ministerstwa Kultury i Sztuki
  • wieloletnie członkostwo Rad Artystycznych sekcji Rzeźby Zarządu Głównego i Zarządu Okręgu ZPAP
  • udział w sądach konkursowych na pomniki i opracowania rzeźbiarskie:
• Pomnik Zwycięstwa – Warszawa
• Pomnik Martyrologii Żydów – Lublin
• Pomnik Broniewskiego – Płock – Warszawa
• Pomnik Nowotki – Warszawa
• Pomnik Wyspiańskiego – Kraków
• Pomnik Chopina (dla Londynu) – Warszawa
• Pomnik Ofiar Grudnia – GdyniaPomnik Powstania Warszawskiego – Warszawa
• Pomnik Powrotu Ziem Zachodnich i Północnych – Wrocław
  
  

Dyplomanci – pobierz

Źródła

Dokumentacja zebrana przez prof. Franciszka Duszeńko.
Wnukowa Józefa red., Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Gdańsku 1945-1965, [Wyd. Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Gdańsk 1965].
Materiały archiwalne do monografii szkoły na 50-lecie, (nie opublikowane).
Zapis Pamięci. Franciszek Duszeńko (1925-2008), Zdzisław Pidek (1954-2006). Wyd. Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Orońsko 2001. ISBN 978-83-85901-86-0.
Witz I. Plastycy Wybrzeża Wyd. Morskie, Gdańsk 1969, s. 62-64.
Materiały archiwalne z pracowni prof. Franciszka Duszeńki w zbiorach Biblioteki ASP w Gdańsku.

Wycinki prasowe

Głos Wybrzeża nr 172 Gdańsk 27.07.87 Nagrody Prezydenta Gdańska. Twórcy w służbie miastu-laurea.t
Trybuna Ludu nr 211 1.Viii.64 „ Nagroda Państwowa 1964.
Plastyka 1964 Nagroda Zespołowa w Treblince.
Kultura nr 31 2.VIII 64 Nagroda I stopnia.
Wieczór Wybrzeża Nr 66 Gdańsk Alojzy Maclewski na 50-lecie 3.5 .04 87 września 1939. Jakie będzie Westerplatte?
Głos Wybrzeża nr 242 10-11. X 1964.
Dziennik Bałtycki 1954 nr 173 12.
Przegląd Artystyczny 1947 1-2.
Dziennik Toruński 1954 nr 173 2.
Dziennik Bałtycki Gdańsk 192 25.09.89 B. Lubicz „Przywoływanie czasu”. 

http://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Dusze%C5%84ko

https://www.gedanopedia.pl/index.php?title=DUSZE%C5%83KO_FRANCISZEK

http://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/743811,franciszek-duszenko-i-jego-stoly-wystawa-w-gdanskiej-galerii-guntera-grassa,id,t.html

http://archiwum.rzezba-oronsko.pl/index.php?news=378

http://fakty.interia.pl/pomorskie/news-odszedl-franciszek-duszenko,nId,1320498

Oprac. Anna Zelmańska-Lipnicka